Ադրբեջանի հետ գործընթացը գլխավորապես ադրբեջանական պահանջների բավարարման շուրջ է, և նաև Ադրբեջանը չի հրաժարվել Հայաստանի նկատմամբ զավթողական ծրագրերից։ Մեծ հաշվով դրա մասին են եղել նաեւ Վաշինգտոնի բանակցությունները։ Այս մասին գրել է ՀՀ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը:
«Հայաստանի իշխանություններն ԱՄՆ-ի կարևոր դերը չեն էլ կարողանում օգտագործել հօգուտ մեր երկրի պետական շահերի։
Ստորև ոչ սպառիչ փաստեր են, որոնք ցույց են տալիս Ադրբեջանի ամենևին ոչ խաղաղասիրական ծրագրերը՝
1) Ադրբեջանը գերիների վերաբերյալ շինծու «դատավարությունով» անընդհատ պրոպագանդում է, թե հայերը «վայրագ ու ցեղասպան», «խիղճ չունեցող վանդալ» մարդիկ են, որոնց հետ անհնար է խաղաղ ու ապահով ապրել՝ այդպիսով խորացնելով պետական մակարդակով հովանավորվող ռասիզմը և ատելությունը հայերի նկատմամբ։ Այդ շինծու «դատավարությունով» ստեղծում են Հայաստանի նկատմամբ ագրեսիայի հիմքեր՝ ադրբեջանական հասարակությունում վրեժխնդրության մոտիվացիա սերմանելով։
Հետևաբար, այս «դատավարությունը» պետք է դիտարկել Հայաստանի անվտանգության համակարգի սպառնալիք, այլ ոչ թե սոսկ գերիների ազատ արձակման հարց. գերիների ազատ արձակումը և «դատավարության» կանխումն ունի ռազմավարական նշանակություն խաղաղության գործընթացի համար:
2) Ադրբեջանը դպրոցական և բուհական ծրագրերում ակտիվ պրոպագանդում է, թե իբր Հայաստանն ամբողջությամբ «ադրբեջանական հող է», իսկ հայերը՝ եկվորներ, որոնք Հարավային Կովկասում արհեստական բնակություն են հաստատել ու կոտորել ադրբեջանցիներին։
3) Ադրբեջանական իշխանությունը շարունակում է լայնածավալ զավթողական ծրագրերը Հայաստանի նկատմամբ՝ մեր երկրի ամբողջ տարածքը ներկայացնելով, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջան» և փորձելով ջնջել Հայաստանի պատմությունը:
4) Ամեն ինչ անում են, որպեսզի մոռացության մատնվեն ընդամենը 2 տարի առաջ ամբողջական տեղահանման ենթարկված` իրենց պապական տներից ու բնիկ հայրենիքից զրկված արցախցիների իրավունքների, այդ թվում` վերադարձի հարցերը։ Սրանով փորձում են մոռացության տալ վայրագությունները հայ ժողովրդի նկատմամբ, Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) շրջափակումը, դրան հաջորդած էթնիկ զտումները և այդ արարքների համար պատասխանատվությունը:
5) Հայաստանի եկեղեցիների ու վանքերի մեծագույն մասը համարում են ադրբեջանական մշակութային ժառանգություն և պահանջում են վերադարձնել Ադրբեջանին։
6) Ադրբեջանը պահանջում է, որպեսզի Հայաստանին զենք մատակարարող երկրները չեղյալ համարեն այդ պայմանագրերը՝ պնդելով, որ Հայաստան առաքված զենքերը պետք է վերադարձվեն։
Սրան զուգահեռ, Ադրբեջանը շեշտակի ավելացրել է ռազմական բյուջեն:
7) Հայաստանի պետական սահմանների դելիմիտացիա և դեմարկացիա նախատեսված չէ ու հայտնի էլ չէ՝ երբ է լինելու. մեկ բան հստակ է՝ ադրբեջանական զինված ծառայողները շարունակում են ամրանալ Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի մեջ, գյուղերի ու քաղաքների հարևանությամբ ու ճանապարհներին՝ խաթարելով խաղաղ բնակչության կյանքը (ականներ տեղադրելով, կրակոցներով և այլն)։
8) Հրապարակված, այսպես կոչված, խաղաղության պայմանագրի նախագծով նախատեսված է, որ կողմերը ճանաչում են միմյանց ինքնիշխանությունը և չեն միջամտում ներքին գործերին, բայց մի քանի օր առաջ Ադրբեջանի նախագահն ԱՄՆ-ում ասուլիսի ընթացքում սպառնալիքով կրկին նշեց, թե Հայաստանը պետք է փոխի Սահմանադրությունը (սա ուղիղ միջամտություն է երկրի ներքին գործերին)։
9) Ադրբեջանի իշխանությունը պահանջում է, որպեսզի Հայաստանը հետ վերցնի գանգատները միջազգային ատյաններից` հստակ գիտակցելով, որ դրանք արձանագրում են ադրբեջանական հանցանքները հայ ժողովրդի նկատմամբ և էականորեն վատթարացնում ադրբեջանական դիրքերը։
Սրանք փաստերի ընդամենը մի մասն են, և գումարած սրան` Հայաստանի իշխանությունն ինքն է ասել, որ որևէ «թուղթ» չի կարող երաշխավորել խաղաղություն. տարօրինակ է, որ այս օրերին ամբողջ երկրում բորբոքում են արհեստական էյֆորիա` երկրի փրկիչներ ներկայանալով։
Այս գործընթացն ավելի շատ հարցեր է առաջացնում, քան խաղաղության մասին հուշում»,- գրել է նա:
